Snijeg (Foto: Arhiva)
Profesor dr Jugoslav Nikolić, rukovodilac Republičkog hidrometeorolškog zavoda i stalni predstavnik Srbije u Svjetskoj meteorološkoj organizaciji kaže da je samo riječ o još jednoj katastrofičnoj priči radi priče, a možda i radi bolje prodaje zimske opreme, raznih energenata i koječega drugog.
“Kada je riječ o navodnom mišljenju britanskih meteorologa da će ovo biti najhladnija zima u posljednjih sto godina, ne zna se čija je to procjena, jer to nije mišljenje zvanične britanske nacionalne meteorološke službe. Najava britanskih meteorologa, prema svim dosadašnjim relevantnim pokazateljima, nema nikakvog osnova i predstavlja neosnovano uzbunjivanje javnosti. Svakako, ovo ne znači da tokom zime neće biti perioda hladnog vremena sa negativnom temperaturom, ali s obzirom na prognozirane srednje mjesečne vrijednosti možemo zaključiti da hladni periodi neće trajati dugo, kao i da opšti karakter predstojeće zime neće biti u kategoriji ekstremno hladne. Republički hidrometeorološki zavod, na osnovu regionalnog klimatskog modela, procjenjuje da će decembar, za teritoriju Srbije, biti u granicama normale, januar za 2-3 stepena topliji i februar za stepen topliji od normale u odnosu na standardni referentni period od 1961. do 1990. koji se uzima za poređenje“, ističe profesor dr Jugoslav Nikolić.
Takođe, u regionu jugoistočne Evrope, na osnovu 12 globalnih numeričkih modela procjenjuje se da će ova zima biti barem u okviru normale ili toplija. Šansa da sljedeća zima bude hladnija je ispod 20 odsto, kaže naš sagovornik.
Statistika o zimama vodi se od kada postoje instrumentalna mjerenja meteoroloških veličina, koja u Srbiji imaju dugu tradiciju. Meteorološka mjerenja započeo je u Beogradu profesor Liceja i član Društva srpske slovesnosti – Vladimir Jakšić,1848. godine, da bi se već 1857. godine uspostavila mreža od 27 meteoroloških stanica na teritoriji tadašnje Kneževine Srbije. Historijski gledano, poznato je da su se zapisi o vremenu vodili tokom velikih bitki, a u naseljenim mjestima veliki događaji su bili povezivani sa vremenom. To su uglavnom opisi vremena, a ne egzaktni podaci, ali mogu svjedočiti o nekim vremenskim nepogodoma koje su zahvatile neko područje, poput poplava ili suša.
Do sada najniža temperatura u Srbiji bila je minus 39,5 stepeni Celzijusa, izmjerena na Pešteri 1985. godine. U Beogradu je najniža temperatura minus 26,2 stepena, izmjerena 10. januara 1893. godine. Analiza sezonskih temperatura vazduha pokazuje da su najtoplije zime u Srbiji bile 2007 (4stepena), 1951 (3,8 ), 2014 (3,2 ), 1977 i 2001 (2,9 ), a najhladnije zime1954 (-4,7 stepeni C), 1963 (-3,5 C),1985 (-3,4 C), 1964 (-2,6 C) i 2003 (-1,6 C).
Posljednja godina sa jakom zimom koju pamtimo bila je 2012. Po riječima dr Nikolića, sezona 2011/2012. ne spada u najhladnije zime u Srbiji. Tokom te sezone izdvojio se samo mjesec februar, kada su mnogi maksimumi oboreni (temperatura, količina padavina, visina snežnog pokrivača …). U posljednjih 30 godina među najhladnijim zimama su 1985 (treće mjesto od kada postoje mjerenja) i 2003 (peto mjesto od kada postoje mjerenja).
Dr Jugoslav Nikolić nam objašnjava da se u Hidrometeorološkom zavodu Srbije izrađuju kratkoročne, srednjoročne i dugoročne prognoze vremena objektivnim metodom, a takođe se izrađuju klimatski scenariji.
“Objektivni metodi prognoze vremena odnose se na takozvanenumeričke metode prognoze koje počinju da se razvijaju početkom 20. vijeka. Za izračunavanje prognoze vremena korištenjem numeričkih modela potrebni su najmoćniji računari i računarske mreže. Metodi se baziraju na činjenici da naredno vremensko stanje nastaje iz prethodnog po zakonima fizike, pre svega dinamike i termodinamike. Početno stanje dobija se mjerenjem i osmatranjem u dovoljno gustoj mreži stanica, po standardima Svjetske meteorološke organizacije na isti način, u istom trenutku, svuda u svijetu, da bi podaci bili uporedivi. Temperatura se, na primjer, mjeri na visini od dva metra, u hladu. Pri tome nam za prognozu nisu dovoljni samo podaci iz naše zemlje, već se vrši razmena podataka sa čitave hemisfere“, ističe rukovodilac RHMZ.
Koliko nauka brzo napreduje kazuje i podatak da je dvadesetih godina prošlog vijeka bilo potrebno više od 60.000 ljudi da radi dvadeset četiri časa kako bi napravili prognozu za isto toliko vremena. Sada su u „igri” hiljade pa i desetine hiljada procesora tako da se za samo nekoliko minuta mogu dobiti podaci na osnovu kojih se rade kratkoročne prognoze do tri dana i srednjoročne od tri do deset dana.
Dva puta godišnje, krajem maja i krajem novembra, stručnjaci iz oblasti jugoistočne Evrope i Svjetske meteorološke organizacije izdaju konsenzus izgleda vremena za nastupajuću sezonu. Naučne prognoze, objektivnim metodama, izrađuju se za maksimalni period do sedam mjeseci unaprijed.
Ova vrsta prognoze je u početnoj fazi razvoja, pa je njihova tačnost niža u odnosu na kratkoročne i srednjoročne prognoze. Ove sezonske prognoze se po formi razlikuju od srednjoročnih i kratkoročnih, jer se prognozira opšti karakter vremena i meteoroloških parametara, odnosno prognoza se odnosi na srednje mjesečne vrijednosti (srednja mjesečna minimalna temperatura, srednja mjesečna maksimalna temperatura i srednja količina padavina).
Po njegovim riječima, prognoze za nekoliko dana unapred imaju veoma veliki procenat ostvarljivosti, preko 85–90 odsto za prvih nekoliko dana, dok dugoročne imaju nižu verovatnoću ostvarenja.
On predviđa da ćemo zbog klimatskih promena imati kraće epizode intenzivnih padavina ili niskih temperatura.
Hoće li biti ledenog doba?
“Gledajući od vremena od kada postoji planeta zemlja, smjenjivala su se ledena i topla doba, ali kada pogledamo vremensku skalu, govorimo o njihovom trajanju od nekoliko desetina hiljada godina i više. Prema teoriji Milutina Milankovića, mi ulazimo u jedan hladniji period, ali kada će se to osjetno primijetiti ne možemo reći u ovom tenutku jer su u pitanju vijekovi i milenijumi“, zaključuje profesor dr Jugoslav Nikolić, direktor Hidrometeorološkog zavoda Srbije.
Takođe, otopljenje će varirati od decenije do decenije i neće biti isto u svim regionima. Upravo zato što svi scenariji daju otopljenje, međunarodne institucije pozivaju na globalnu akciju u pogledu ublažavanja klimatskih promjena i preduzimanja neophodnih mjera adaptacije.
politika/kurir
